🔍 مقدمه
هایپرهیدروز به معنای تعریق بیش از حد است که به دلیل تحریک بیش از حد گیرنده‌های کولینرژیک در غدد اکرین رخ می‌دهد – غددی که در کف دست، کف پا، زیر بغل و صورت متمرکز هستند. این تعریق اضافی بیش از نیاز طبیعی بدن برای تنظیم حرارت است و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد .
انواع و شیوع
هایپرهیدروز اولیه: اغلب از جوانی شروع می‌شود، موضعی است (مثلاً در کف دست یا کف پا) و معمولاً دو طرفه و بدون علت ثانویه است. شیوع در ایالات متحده حدود ۳٪ است .
هایپرهیدروز ثانویه: در اثر بیماری‌های سیستمیک (مثل اختلالات غدد، دیابت، پارکینسون، تومورها) یا مصرف برخی داروها (مثل SSRIها، آگونیست‌های دوپامین) ایجاد می‌شود . بیماری های تیروئیدی یکی از اصلی ترین دلایل ابتلا به هایپرهیدروزیس ثانویه است. تمامی افرادی که به تازگی با شکایت تعریق به پزشک زیبایی مراجعه می کنند، باید از لحاظ اختلالات عملکرد تیروئید بررسی شوند.
هایپرهیدروزیس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
مصاحبه و معاینه بالینی: تشخیص براساس شکایت بیش از شش ماه تعریق، دوطرفه بودن، عدم تعریق در شب، و تأثیر بر زندگی روزمره است .
تست آئید-نشاسته (آبی‌یُدی): برای مشخص کردن نواحی دقیق تعریق بالا کاربرد دارد. با استفاده از ترکیب ید و نشاسته انجام می شود و ما در کلینیک زیبایی دکتر محمدی از تست نشاسته برای تشخیص قطعی موارد مشکوک استفاده می کنیم.
آزمون‌های آزمایشگاهی: در صورت مشکوک بودن به نوع ثانویه، شامل CBC، TSH، HbA1c، ESR، ANA و احتمالاً تصویر‌برداری قفسه سینه برای بررسی علل زمینه‌ای .
روش‌های درمان
ترتیب درمان‌ها از ساده به پیشرفته به شرح زیر است:
1. اولیه
ضدتعریق‌های موضعی شامل کلرید آلومینیوم (۲۰٪) یا پماد، استفاده ۳–۴ شب متوالی .
در برخی موارد، پارچه‌ی آغشته به گلیکوپیرونیوم (۲٫۴٪) برای زیر بغل تأیید شده است. احتمال تحریک پوست وجود دارد.
استفاده از مام در بیشتر مواقع کمک کننده است ولی به دلیل احتمال واکنش های آلرژیک باید حتما از انواع non allergen و biocompatible استفاده گردد.
2. دومی (در موارد متوسط تا شدید یا عدم پاسخ)
داروهای سیستمیک آنتی‌کولینرژیک: همچون اکسی‌بوتینین (۵–۱۰ میلی‌گرم روزانه) یا گلیکوپیرولات (۰٫۵–۲٪) .
- عوارض جانبی عمدتاً خشکی دهان، چشم، یبوست و احتباس ادرار هستند.
3. سومی (در موارد مقاوم)
یونتوفورز: درمان به‌صورت هفتگی ۲–۳ بار؛ مؤثر اما نیازمند تعهد قابل توجه است.
در این روش، یک جریان الکتریکی ضعیف از طریق الکترودها به بدن اعمال می‌شود.این جریان الکتریکی، داروهای محلول در آب را به سمت بافت‌های هدف هدایت می‌کند. در مورد این روش که میتوان به طور خانگی نیز انجام داد، نکته قابل توجه نیازمند تکرار بودن آن است. به همین دلیل بیش از 90 درصد افراد مبتلا به بیش تعریقی روش بعدی را بعنوان درمان قطعی انتخاب می نمایند.
تزریق بوتاکس نوع A: مهار انتشار استیل‌کولین، مؤثر تا ۶–۲۴ ماه، معمولاً در زیر بغل و در صورت نیاز با لیدوکائین تزریق می‌شود.
بوتاکس مصپورت و دیسپورت و دیستون از دسته بوتاکس های نوع A می باشند که برای درمان بیش تعریقی گزینه اول و اصلی هستند.
4. جراحی (فقط در موارد بسیار شدید و مقاوم)
سمپاتکتومی تَـراکوتومی: حذف گانگلیون T2–T4 برای تعریق دائمی‌تر. با ریسک‌هایی مانند تعریق جبرانی، سندرم هورنر، پنوموتوراکس و نورالژی همراه است .
همچنین در صورت وجود علت ثانویه، ضروری است که بیماری زمینه‌ای درمان شود یا داروی عامل قطع گردد .
تشخیص افتراقی
علل احتمالی دیگر مانند تیروتوکسیکوزیس، تومورها (مثل فئوکروموسیتوما)، گرگرفتگی دوران یائسگی، مصرف الکل مزمن، عفونت‌ها (از جمله سل) نیز باید در نظر گرفته شوند .
پیش‌آگهی و آثار
هایپرهیدروز تهدیدکننده زندگی نیست، اما می‌تواند باعث اضطراب شدید، اختلال در کار یا تحصیل و کاهش کیفیت زندگی شود. درمان‌ها ممکن است مؤثر باشند، اما اغلب بازگشت بیماری شایع است.
جهت مشاوره رایگان در خصوص درمان بیش تعریقی و مسائل مرتبط با ما تماس بگیرید.
